دیفای (DeFi) چیست؟

امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای، زیرساخت‌ های مالی نوین هستند که برای تغییر سیستم مالی سنتی و حذف واسطه‌ ها طراحی شده‌اند. از نظر تئوری تراکنش‌ های مالی به تأیید بانک مرکزی یا هیچ نهاد دولتی نیاز ندارند. DeFi اصطلاح کلی برنامه‌ های مالی غیرمتمرکز است که از تکنولوژی بلاک‌ چین استفاده می‌کند و دسترسی آسان به وام، معامله‌ دارایی‌ ها، کسب سود و خرید بیمه به صورت همتا به همتا را ممکن می‌ سازد.

تفاوت دیفای با سیستم‌ های مالی سنتی

دیفای به سرعت در حال گسترش است. هم اکنون اپلیکیشن‌ های متعدد DeFi وجود دارد که از آن برای وام دادن، وام گرفتن، دریافت سود و یا شروع کسب و کار جدید استفاده می‌شود.

مدیریت خودکار دیفای

قوانین تعیین شده در قراردادهای هوشمند دیفای جایگزین موسسات مالی در سیستم‌ های سنتی شده است. در اپلیکیشن‌ های غیرمتمرکز Smart Contract همه تراکنش‌ ها به طور خودکار کنترل می‌ شوند و نیازی به وجود اپراتور نیست.

شفافیت شبکه دیفای

سیستم‌ های سنتی به ‌گونه‌ ای طراحی شده‌اند که اکوسیستم و روال آن شفاف نیست. این در حالی است که پلتفرم دیفای شفاف و تراست‌ لس است. به لطف قراردادهای هوشمند این پلتفرم به همان صورتی که توسعه‌ دهندگان آن را کد‌نویسی کرده‌اند کار می‌کند. تراکنش‌ ها بر روی بلاک‌ چین انجام می‌شود و طرفین مبادله با مشاهده منابع از اصالت امور مالی و تراکنش‌ ها مطمئن می‌شوند. به این صورت افراد بدون پرداخت کارمزد به راحتی به معامله با یکدیگر خواهند پرداخت.

مزایای دیفای چیست؟

اولین مزیت دیفای این است که بر روی بستر بلاک‌ چین اجرا می‌شود و تمامی داده‌ ها و تراکنش‌ ها نیز بر روی بلاک‌ چین ثبت می‌گردد. سپس برای هزاران نود در سراسر دنیا ارسال می‌شود و از مشکلات امنیتی مانند حذف، دستکاری و تغییر یا متوقف شدن سرویس‌ ها مصون خواهد بود. از دیگر مزایای دیفای، آزادی و قابل دسترس بودن‌ برای همه کاربران است. افرادی که با محدودیت‌ هایی مانند تحریم‌ رو به‌ رو هستند می‌توانند از سرویس‌ های مالی دیفای استفاده کنند. به مواردی مانند قابلیت برنامه نویسی، متن باز بودن و امکان همکاری میان پروژه‌های مختلف دیفای نیز می‌توان اشاره کرد. همچنین دیفای با کوتاه کردن دست واسطه‌ ها موجب کاهش هزینه‌ ها شده است و همین موضوع کاربران زیادی را برای استفاده از این سیستم ترغیب کرده است.

دیفای چه کاربردهایی دارد؟

1. وام‌ دهی در دیفای

محبوب‌ترین برنامه‌های دیفای، پروتکل‌ وام‌ دهی غیرمتمرکز است. دریافت وام از پلتفرم‌ های غیرمتمرکز مبتنی بر بلاک‌ چین مزایای ویژه‌ ای نسبت به وام‌ های بانکی دارد. که می‌توان وثیقه‌ گذاری از طریق دارایی دیجیتال بدون نیاز به چک‌ های اعتباری و پرداخت سریع را نام برد. در اینجا به معرفی چند پلتفرم‌ وام‌ دهی دیفای می‌ پردازیم.

•  COMPOUND

  این پلتفرم یک برنامه وام‌ دهی است که بر روی اتریوم پیاده سازی شده است. کاربران می‌توانند ارزهای دیجیتال خود را برای ارائه به وام گیرندگان واریز کنند و بابت وجوه سپرده گذاری شده سود دریافت کنند.
  وام دهندگان هر زمان که مایل باشند می‌توانند سپرده‌ ها را به صورت ارز دیجیتال cToken برداشت کنند. از نمونه‌ های cToken می‌ توان به cETH، cBAT و cDAI اشاره کرد.

• MakerDAO

  میکر دائو یکی دیگر از پلتفرم‌ های وام‌ دهی مبتنی بر اتریوم است. دای (DAI) و میکر (MKR) دو توکن محلی MakerDAO هستند که ارزش وام را کنترل می‌کنند. با توجه به نوسانات شدید بازار ارزهای دیجیتال مقدار ارزی که وام گرفته و بازپرداخت می‌شود، ممکن است بسیار متفاوت باشد. میکرو این مشکل را حل کرده و با وام دادن یک استیبل کوین این امکان را به کاربران خود می‌دهد تا پیش‌ بینی کنند چه مبلغی برای وام باید بازپرداخت کنند.

• Aave

  Aave یک برنامه وام‌دهی غیرمتمرکز است که بر قراردادهای هوشمند در بلاک‌ چین اتریوم اجرا می‌شود و به کاربران امکان می‌دهند بدون واسطه وجوه خود را وام دهند یا وام بگیرند و از این طریق سود کسب کنند. پلتفرم Aave استخرهای وام دهی را ایجاد می‌کند که کاربران قادر می‌سازد تا با هفده ارز دیجیتال مانند ETH ,BAT, MANA و… وام بدهند یا وام دریافت کنند.

2. صرافی‌ های غیرمتمرکز (Decentralized Exchange)

صرافی‌ غیرمتمرکز نوعی صرافی ارز دیجیتالی است که توسط هیچ شخص یا نهاد متمرکزی مدیریت و کنترل نمی‌ شود. این روزها صرافی‌‌ های غیرمتمرکز محبوبیت روز افزونی پیدا کرده‌اند. زیرا کاربران را بدون واسطه و مستقیماً به یکدیگر متصل می‌کنند تا به معامله و خرید و فروش ارزهای دیجیتال با هم بپردازند. از مشهورترین این صرافی‌ها سوشی‌ سواپ (SushiSwap)، کرو (Curve) و یونی‌ سواپ (UniSwap) هستند.

3.پلتفرم‌ های شرط‌بندی

این پلتفرم از فناوری بلاک‌ چین بهره برده است و بدون نظارت شخص ثالث فعالیت می‌کند. کاربران اتفاقاتی که در آینده می‌افتد را پیش‌بینی و شرط‌ بندی می کنند.

4.کشت سود (Yield Farming)

کاربران با سپرده‌ گذاری ارزهای دیجیتالی خود توسط پلتفرم‌ های مناسب یلد‌فارمینگ و به کمک قراردادهای هوشمند به اشخاص دیگر وام می‌دهند و در ازای آن به صورت ماهانه یا سالانه سود بدست‌ می‌آورند. از مشهورترین پلتفرم‌ های یلدفارمینگ می‌توان Aave، COMPOUND را نام برد.

مشکلات دیفای

 خطای کاربری

با حذف واسطه‌ ها در برنامه‌ های دیفای مسئولیت کامل تراکنش‌ ها بر عهده خود کاربر است. در صورت فراموشی یا گم کردن کلید خصوصی دسترسی به کیف پول ممکن نیست. تراکنش‌ هایی که در سیستم بلاک‌ چین انجام می‌شوند غیرقابل بازگشتند. اگر مبلغی به آدرس کیف پول اشتباهی واریز شود بر نخواهد گشت. پس در هنگام تراکنش‌ ها و معاملات دقت بالایی نیاز است.

سرعت پایین پردازش تراکنش‌ها

تراکنش‌ ها در بلاک‌ چین در سیستم‌ های غیر متمرکز در مقایسه با سیستم‌ های متمرکز با سرعت بسیار پایینی انجام می‌شود. معمولاً پروژه‌های دیفای بر بستر اتریوم هستند و اتریوم تنها قادر است چهارده تراکنش در ثانیه پردازش کند که این عیب بزرگی به‌ حساب می‌آید.

سخن پایانی

امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای با حذف واسطه‌ ها و ایجاد ارتباط مستقیم بین کاربران بستر سیستمی آزاد و بدون فساد را فراهم کرده است. در چند سال اخیر دیفای کارایی و امنیت خود را ثابت کرده، پس انتظار گسترده شدن این حوزه را داشته باشید.