ارز فیات (Fiat Currency)
ارز فیات چیست؟
ارز فیات (Fiat Currency) یا همان پول فیات (Money Fiat) یک ارز قانونی است که ارزش آن توسط دولت صادر کننده حمایت می‌شود و با پولی که ارزش آن بر اساس استاندارد دارایی‌های فیزیکی مانند طلا تعیین می‌گردد متفاوت است.
در گذشته پشتوانه ارزها دارایی‌ها با ارزشی مانند طلا، نقره و سایر فلزات گران‌بها بوده اما ارزفیات هیچ پشتوانه‌ای به جز حمایت دولت‌ها ندارد و ارزش آن به فاکتورهایی مانند عرضه و تقاضا اقتصادی، نرخ بهره و عرضه پول وابسته است.
تاریخچه مدرن ارز
واژه فیات (fiat) از زبان لاتین آمده است و برگردان آن به فارسی بدون پشتوانه یا عدم ارزش ذاتی ترجمه می‌شود.
در صد سال گذشته ارزها از دارایی فیزیکی مانند طلا، نقره، مس و برنز با ارزش مشخص ساخته می‌شدند. برای مثال پوند اسرلینگ بریتانیا یک سکه نقره با وزن برابر با یک پوند تروی بود. کمی بعد دولت‌ها اسکناس یا همان ارزهای کاغذی را منتشر کردند و به اندازه استاندارد پشتوانه قابل باز خرید بودند. پوند استرالینگ بریتانیا و دلار آمریکا برای طلا قابل بازخرید بودند.
در طول قرن گذشته، دولت‌ها از استاندارد طلا فاصله گرفته‌اند. در حال حاضر به طور جهانی ارزها توسط دولت‌های صادر کننده آن حمایت می‌شوند. ایالات متحده آمریکا در سال 1976 رسماً به رابطه طلا و دلار خاتمه داد.
بیشتر بخوانید: اتریوم کلاسیک چیست؟
ارز فیات مشهور
ممکن است نام واحد پولی در کشورهای مختلف مشابه باشد اما ارزش یکسانی ندارند مثلاً دلار آمریکا و دلار کانادا، به همین جهت برای هر ارز نماد متفاوتی وجود دارد.
- دلار آمریکا (USD)
- پوند (GBP)
- ین (JPY)
- یوان (CNY)
- ریال ایران (IRR)
- یورو (EUR)
- دینار کویت (KWD)
- دلار کانادا (CAD)
- ریال عمان (OMR)
- فرانک سوئیس (CHF)
- درهم امارات (AED)
- روپیه هند (INR)
- کرون نروژ (NOK)
- روبل روسیه (RUB)
- لیره ترکیه (TRY)
مزایای ارز فیات
1. پاسخگویی دولت به رویدادهای اقتصادی
مهم‌ترین دلیلی که کشورها استفاده از استاندارد طلا را متوقف کردند این بود که توانایی دولت را در مواجه با بحران‌های مالی و اقتصادی محدود می‌کرد، به عنوان مثال اگر ارز بر اساس استاندارد طلا باشد عرضه پول به عرضه طلای موجود گره می‌خورد در حالی که تقاضای پول یک کشور بسته به رشد جمعیت و اقتصاد آن کشور تغییر می‌کند.
در ایالت متحده پس از زمانی که دلار و طلا جدا شدند جمعیت و اقتصاد آن رشد قابل توجهی داشته است. اگر آمریکا و سایر کشورها بر روی استاندارد طلا باقی مانده بودند؛ عرضه پول جهان به طلای موجود در خزانه محدود می‌شد در حالی که مقدار طلای موجود روی کره زمین در طی میلیاردها سال افزایش چندانی نداشته است اما جمعیت انسان‌ها و در نتیجه آن، بازده اقتصادی و تقاضا برای پول افزایش یافته است.
بیشتر بخوانید: آلت‌کوین ALTCOIN چیست؟
2. پاسخگویی به عرضه و تقاضا
ارز فیات جوابگو افزایش تقاضا و عرضه پول است و به تثبیت قدرت خرید و جلوگیری از کاهش تورم یا کاهش قیمت کالاها کمک می‌کند.
شاید در نگاه اول کاهش قیمت‌ها خوب به نظر برسد اما طرف دیگر هر خرید یک تولید کننده است و کاهش قیمت‌ها برای تولید کنندگان مسئله‌ای فاجعه بار است و اگر موجی از کاهش قیمت‌ها به راه بیافتد به شوک اقتصادی منجر می‌شود و شرکت‌ها را وادار می‌کند تا برای کاهش هزینه‌ها دست به اخراج کارگران و سایر اقدامات بزنند و در اثر پدیده دومینو کسب و کارهای زیادی آسیب می‌رساند.
3. مدیریت نوسانات اقتصادی
همان طور که گفته شد ارز فیات منبع محدودی همچون طلا ندارند همین امر موجب شده دولت‌ها کنترل بیشتری بر روی آن داشته باشند و متغییر‌های مهم اقتصادی مانند عرضه اعتبار، نرخ بهره و نقدینگی را مدیریت کنند. این ابزاری است که فدرال رزرو آمریکا به کمک آن نرخ تورم و بیکاری را پایین نگه می‌دارد.
برای مثال در سال 2007 بانک مرکزی آمریکا به دنبال بحران وام و سقوط مالی آن با تنظیم عرضه پول مانع سقوط و رکود بازار شد.
معایب ارز فیات
دوخطر عمده ارز فیات را تهدید می‌کند.
1. بی‌ثباتی سیاسی
پول فیات و پول با پشتوانه طلا، ارزش دارند زیرا همه ما به توافق رسیده‌ایم که ارزشمند است و اساس این ارزشمندی بر پایه‌ی اعتمادی است که ما به دولت صادر کننده ارز داریم. اگر دولت در قدرت باشد و پایدار بماند پول ارزش خود را حفظ می‌کند در غیر این صورت قدرت مصرف خود را از دست می‌دهد و تورم شدیدی به همراه خواهد داشت.
بیشتر بخوانید: پرمیوم ووچر
2. سوء مدیریت عرضه
مدیریت نادرست عرضه پول خطر بزرگی است که مردم را از ارز فیات می‌ترساند. این مسئله پس از تلاش دولت‌ها در طول همه‌گیری COVID-19 در سال‌های 2020 و 2021 نگران کننده شده است. در ایالت متحده از ابتدا سال 2020 تا دسامبر 2021 عرضه پول تقریباً 40 درصد افزایش یافته است.
با این حال، اقتصاد و جمعیت ایالات متحده در این دوره دو ساله 38 درصد رشد نکرد. بیشتر پول جدید عرضه شده، بدهی بود که دولت ایالات متحده برای پرداخت محرک‌های اقتصادی صادر کرد. در اقتصاد سایر کشورهای جهان اتفاق مشابهی افتاد.
بروز این اتفاق خطر بزرگی به همراه دارد زیرا افزایش گسترده عرضه پول می‌تواند منجر به تورم شدید شود.
خطر این است که افزایش گسترده در عرضه پول می‌تواند منجر به تورم شدید شود.
ارزدیجیتال و ارز فیات
نگرانی‌های موجود درباره‌ی تورم و کنترل دولت بر پول و سیاست‌های اقتصادی بسیاری از مردم را به سمت ارزهای دیجیتال کشیده است. ارزهای دیجیتال برای کسانی که به دستکاری پول توسط دولت مشکوک هستند جذاب است و در چند سال اخیر بسیاری از رمزارزها ارزش قابل توجهی پیدا کرده‌اند و قادر هستند ثروت شما را در برابر تورم محافظت کنند.
ما در آینده شاهد تبدیل پول فیات به ارزدیجیتال خواهیم بود. امروزه ارزهای رمزنگاری شده وجود دارند که با ارزش ارزهای فیات مرتبط هستند مانند استیبل کوین تتر که به دلار آمریکا پیوند خورده است.
بیشتر بخوانید: ارزدیجیتال سبز چیست؟
سخن پایانی
با گذر زمان پول به تکامل خود ادامه داده است و از شکل سکه طلا و نقره و سایر فلزات گران‌بها به شکل اسکناس رایج کاغذی درآمده است و ممکن است در ادامه راه به شکل انواع ارزدیجیتالی در بیاید. انواع ارزهای رمزنگاری شده مانند بیت‌کوین با هدف ساخت یک سیستم مالی جدید با حذف واسطه‌ها به صورت همتا به همتا و کاملاً شفاف برای انتقال پول ایجاد شده‌اند. پول دیجیتال در حال شکوفایی هستند و هنوز راه درازی در پیش دارند و با چالش‌های بسیاری رو به رو خواهند شد اما ممکن است پتانسیل ایجاد سیستم مالی جدید را داشته باشند.
دیدگاهتان را بنویسید