کلاهبرداری طرح پانزی و طرح هرمی در ارز دیجیتال

کلاهبرداری در بازار کریپتو به معنای فریب دادن یا سرقت اطلاعات و دارایی های مربوط به ارزهای دیجیتال است. این اقدامات ممکن است به صورت آنلاین و یا از طریق سایت‌ ها یا اپلیکیشن‌ های کلاهبرداری انجام شود. برای جلوگیری از کلاهبرداری در بازار کریپتو، باید از صرافی‌ ها و پلتفرم‌ های معتبر و امن استفاده کرد و همچنین از روش‌ های امنیتی مانند استفاده از کیف پول های سرد و احراز هویت دو مرحله ای کمک گرفت. طرح پانزی و هرمی به صورت کلی به دو نوع طرح کلاهبرداری مرسوم اشاره دارد که در بازار کریپتو ممکن است مورد استفاده قرار گیرند. در این مقاله نیز به معرفی کامل این دو طرح و روش های جلوگیری از آن می پردازیم.

تاثیر کلاهبرداری بر سرمایه گذاری در حوزه کریپتو

کلاهبرداری در حوزه کریپتو به عنوان یکی از مشکلات اساسی این بازار شناخته می‌ شود. این نوع کلاهبرداری ممکن است به شکل‌ های مختلفی اتفاق بیفتد، از جمله ایجاد پروژه‌ های کاذب، سرقت اطلاعات شخصی و مالی، تقلب در معاملات و … . تاثیرات این نوع فعالیت‌ ها بر سرمایه‌ گذاری می‌ تواند به شرح زیر باشد:

1. افت اعتماد: کلاهبرداری‌ ها باعث افت اعتماد سرمایه‌ گذاران در بازار کریپتو می‌ شود که ممکن است منجر به کاهش حجم سرمایه‌ گذاری و حتی خروج آن ها از بازار شود.

2. تضعیف بازار: فعالیت‌ های کلاهبرداری منجر به تضعیف بازار و کاهش اعتبار آن می‌ شود. این موضوع می‌ تواند به کاهش ارزش ارزهای دیجیتال و حتی رکود بازار منجر شود.

3. تاثیر بر قوانین و مقررات: فعالیت‌ های کلاهبرداری ممکن است باعث افزایش نظارت و تنظیمات دولتی و بانکی در حوزه کریپتو شود، که ممکن است برای سرمایه‌ گذاران محدودیت‌ هایی ایجاد کند.

4. افزایش ریسک: وجود کلاهبرداری‌ ها باعث افزایش ریسک‌ های مرتبط با سرمایه‌ گذاری در بازار کریپتو می‌ شود و افراد را از ورود به این بازار منع می‌ کند.

طرح پانزی چیست؟

طرح پانزی یک مفهوم در حوزه ارزهای دیجیتال است که به معنای ایجاد یک ارز دیجیتال جدید برای جلب سرمایه‌ گذاری و پس انداز است. در این طرح، افراد یا گروه‌ هایی که مایل به جلب سرمایه‌ گذاری برای یک پروژه هستند، یک ارز دیجیتال جدید را ایجاد  و این ارز را به عنوان واحد پولی برای پروژه خود معرفی می‌ کنند. سپس این ارز دیجیتال به عنوان ابزاری برای جلب سرمایه‌ گذاری و پشتیبانی مالی از پروژه استفاده می‌ شود.

این طرح معمولاً به صورت یک فرایند جمع‌ آوری سرمایه (ICO) یا فروش اولیه سکه (Token Sale) انجام می‌ شود. در این فرایند، افراد سرمایه‌ گذار می‌ توانند ارز دیجیتال جدید را با استفاده از ارزهای دیجیتال موجود (مانند بیت‌کوین یا اتریوم) خریداری و به عنوان سهامدار در پروژه شرکت کنند.

هدف اصلی از طرح پانزی، جلب سرمایه‌ گذاری برای پروژه‌ های جدید و نوآورانه است. این طرح به استارتاپ‌ ها و تیم‌ های فنی کمک می‌ کند تا بدون وابستگی به سرمایه‌ گذاران سنتی، سرمایه‌ گذاری مورد نیاز برای توسعه و اجرای پروژه‌های خود را جلب کنند. اما باید توجه داشت که طرح پانزی نیز ممکن است با ریسک‌ های خاص خود همراه باشد و برای سرمایه‌گذاران نیاز به دقت و آگاهی کافی در مورد پروژه و تیم پشتیبانی کننده دارد. این نوع طرح ممکن است به شکل یک نوع اقدام کلاهبرداری مالی تلقی شود.

الگوی کلاهبرداری پانزی

Charles Ponzi یک کلاهبردار معروف ایتالیایی-آمریکایی بود که در دهه 1920 میلادی فعالیت می‌ کرد. او به نام خود “پانزی” شهرت یافت و به عنوان نمونه‌ای از الگوی کلاهبرداری پانزی شناخته می‌ شود.

Ponzi با طرح سرمایه‌ گذاری مبتنی بر تجارت تمبرها به شهرت رسید. او به سرمایه‌ گذاران وعده داد که با سرمایه‌گذاری در این طرح، بازده بسیار بالایی را دریافت خواهند کرد. اما در واقعیت، Ponzi از ورودی جدید سرمایه‌ گذاران برای پرداخت سودهای وعده داده شده به سرمایه‌ گذاران قدیمی استفاده می‌ کرد. این الگوی کلاهبرداری به نام او شناخته شد و به عنوان “الگوی کلاهبرداری پانزی” معروف شد.

Ponzi در نهایت دستگیر و بعد از محاکمه به زندان محکوم شد. او به عنوان یکی از مشهورترین کلاهبرداران تاریخ شناخته می‌ شود و الگوی کلاهبرداری پانزی به نام او اطلاعاتی است که هنوز هم به عنوان یک مورد مطالعاتی و تحلیلی مورد توجه است.

الگوی کلاهبرداری پانزی چه روندی دارد؟

1. وعده‌ های نا معقول: معمولاً در این الگو، افراد یا گروه‌ هایی که طرح پانزی را اجرا می‌ کنند، وعده‌ های نامعقولی را به سرمایه‌ گذاران می‌ دهند. این وعده‌ ها ممکن است شامل بازده‌ های بسیار بالا، حمایت مالی بی‌ پایه یا فرصت‌ های سرمایه‌ گذاری بدون ریسک باشد که در واقعیت واقع‌ پذیر نیستند.

2. ناپایداری مالی: ساختار مالی پروژه‌ های کلاهبرداری پانزی معمولاً ناپایدار است و در بسیاری موارد به سرعت بهم می‌ ریزد. این امر ممکن است منجر به از دست دادن سرمایه‌ گذاران و افرادی که از آن‌ ها سرمایه گرفته شده است، می شود.
3. نقض قول‌ ها و تضمین‌ ها: در این الگو، افراد کلاهبردار ممکن است قول‌ ها و تضمین‌ هایی را به سرمایه‌ گذاران بدهند که در نهایت نقض می‌ شوند. این ممکن است شامل عدم ارائه محصولات یا خدمات معرفی شده، یا عدم پرداخت سودها یا بازده‌ های وعده داده شده باشد.

4. عدم شفافیت و انتقال اطلاعات: افراد کلاهبردار ممکن است از شفافیت کمی برخوردار باشند و اطلاعات مربوط به پروژه و سرمایه‌ گذاری را به طور کامل منتشر نکنند. این امر باعث می‌ شود که سرمایه‌ گذاران نتوانند تصمیم‌ گیری منطقی و اطلاع‌ رسانی شده در مورد سرمایه‌ گذاری خود داشته باشند.

مثالی از یک طرح کلاهبرداری پانزی

یک مثال از یک طرح کلاهبرداری پانزی، طرح “Madoff Investment Scandal” است. در این طرح، برنامه سرمایه‌ گذاری مشابه با الگوی کلاهبرداری پانزی اجرا شد. برنامه‌ ای که توسط برنارد مدوف، یک مدیر سرمایه‌ گذاری آمریکایی، رهبری می‌ شد.

مدوف به سرمایه‌ گذاران وعده داد که با سرمایه‌ گذاری در برنامه‌ اش، بازده بسیار بالایی را دریافت خواهند کرد. او به سرمایه‌ گذاران قدیمی خود سودهای وعده داده شده را پرداخت می‌ کرد، اما به جای استفاده از ورودی جدید سرمایه‌ گذاران برای پرداخت سودها، از آن ها برای پوشاندن تخلفات قبلی استفاده می‌ کرد.

این طرح به مدت چندین سال ادامه یافت و سرمایه‌ گذاران بسیاری پس از این طرح دستخوش ضرر و زیان شدند. در نهایت، مدوف دستگیر و به زندان محکوم شد. این طرح به عنوان یکی از بزرگ ترین طرح‌ های کلاهبرداری در تاریخ شناخته می‌ شود و به عنوان یکی از مثال‌ های الگوی کلاهبرداری پانزی مطرح است.

طرح هرمی چیست؟

طرح کلاهبرداری هرمی یک نوع طرح کلاهبرداری است که در آن افراد به عنوان سرمایه‌گذار وارد یک سیستم می‌ شوند و به آن ها قول داده می‌ شود که با جذب سرمایه‌ گذاران جدید و یا فروش محصولات یا خدمات، سود بسیار بالا دریافت خواهند کرد. این طرح به نام “هرمی” شناخته می‌ شود. زیرا ساختار آن به صورت یک هرم است، به این معنی که افراد در سطوح مختلف قرار می‌ گیرند و سودهای آن ها از سرمایه‌ گذاران جدید یا از افرادی که آن‌ ها را جذب کرده‌ اند، تأمین می‌ شود.

در این طرح، افرادی که در سطح بالاتر هستند، از سرمایه‌ گذاران جدید یا از افرادی که آن‌ ها را جذب کرده‌اند، سود دریافت می‌ کنند. اما زمانی که جذب سرمایه‌ گذاران جدید متوقف شود، سیستم به سرعت ورشکسته شده و افرادی که در سطوح پایین‌ تر هستند، زیان می‌ بینند. طرح کلاهبرداری هرمی به عنوان یکی از رایج‌ ترین انواع کلاهبرداری‌ ها شناخته می‌ شود و بسیاری از افراد در سراسر جهان به دست این نوع کلاهبرداری‌ ها آسیب می‌ بینند.

در بسیاری از موارد، این طرح کلاهبرداری در ارز دیجیتال با نام “پیرامونی” شناخته می‌ شود. این نوع کلاهبرداری بسیار خطرناک است و می‌ تواند به خسارت بسیاری از سرمایه‌ گذاران منجر شود. برای جلوگیری از ورود به این نوع کلاهبرداری، بهتر است از سرمایه‌ گذاری در پروژه‌ هایی که به صورت هرمی عمل می‌ کنند، خودداری کنید و به جای آن، پروژه‌ هایی را انتخاب کنید که بر اساس تکنولوژی و ارزش واقعی خود، به سودآوری می‌ پردازند.

مثالی از یک طرح کلاهبرداری هرمی

یکی از مثال‌ های معروف کلاهبرداری هرمی در حوزه ارزهای دیجیتال، موردی است که با نام “BitConnect” شناخته می‌ شود. BitConnect یک پلتفرم معاملاتی بود که به سرمایه‌ گذاران خود قول می‌ داد که با سرمایه‌ گذاری در ارز دیجیتال خود، سود بسیار بالا خواهند کرد.

سرمایه‌ گذاران در این پلتفرم سرمایه‌ گذاری می‌ کردند و در نتیجه سودهای بسیار بالایی را هم می گرفتند. اما سودهای این پلتفرم از سرمایه‌ گذاران جدید تأمین می‌ شد و نه از فروش و معاملات واقعی. به این ترتیب، سودهای افرادی که در سطح بالاتر هستند، از سرمایه‌ گذاران جدید تأمین می‌ شد و به مرور زمان، زمینه برای ورشکستگی این پلتفرم فراهم شد و سرمایه‌ گذاران بسیاری، سرمایه‌ خود را از دست دادند.

این مثال نشان می‌ دهد که چگونه یک طرح کلاهبرداری هرمی در حوزه ارزهای دیجیتال می‌ تواند به خسارت بسیاری از سرمایه‌ گذاران منجر شود. بنابراین، بسیار مهم است که قبل از هر گونه سرمایه‌ گذاری، به دقت تحقیق کنید و از اطلاعات کافی و منابع معتبر برای انتخاب بهترین فرصت‌ های سرمایه‌ گذاری استفاده نمایید.

تفاوت های طرح هرمی و پانزی

1. ساختار:
   • طرح هرمی: در این سیستم، ساختار سلسله مراتبی وجود دارد که اعضای سطوح بالاتر از فروش اعضای سطوح پایین‌ تر سود می‌ برند.
   • طرح پانزی: در این سیستم، ساختار شبکه‌ ای وجود دارد که افراد در ورود بعدی سود می‌برند و اعضای پایین‌ تر در شبکه، به سود می‌ رسند.
2. منبع درآمد:
   • طرح هرمی: در این سیستم، منابع درآمد اصلی از فروش محصولات یا خدمات به مشتریان و از فروش محصولات به اعضای شبکه است.
   • طرح پانزی: در این سیستم، منابع درآمد اصلی از ورود جدید اعضا به شبکه است و فروش واقعی محصولات و خدمات به مشتریان در اولویت نیست.
3. پایداری:
   • طرح هرمی: برخی از شرکت‌ های MLM موفقیت‌ آمیز بوده‌اند و پایداری خوبی داشته‌اند. اما بسیاری از آن ها به مشکلات مالی و حقوقی برخورد کرده‌اند.
   • طرح پانزی: این نوع طرح‌ ها معمولاً به مدت کوتاهی پایداری دارند و به مرور زمان به ورشکستگی و مشکلات مالی منجر می‌ شوند.
4. مشکلات حقوقی:
   • طرح هرمی: برخی شرکت‌ های MLM به مشکلات حقوقی برخورد کرده‌اند، اما بسیاری از آن‌ ها با رعایت قوانین و مقررات، به طور قانونی فعالیت می‌ کنند.
   • طرح پانزی: اغلب این نوع طرح‌ ها با مشکلات حقوقی و کیفری مواجه شده و به عنوان یک روش غیرقانونی و تقلبی شناخته می‌ شوند.

برخی از طرح ‌های هرمی و پانزی مبتنی بر ارز دیجیتال

• دابل وی اتریوم (Double Way Ethereum)
• پروژه اکو اسمارت (Eco Smart)
• کینگ مانی (King Money)
• مستر دیجی کوین (Mr DigiCoin)
• یونیک فایننس (Unique Finance)
• لاکسون (Laxsson)
• لوتوچی (Lottochi)
• فیوچر فارم
• آمازون سل
• ریچاتو

جمع بندی

طرح‌های پانزی و هرمی معمولاً به عنوان طرح‌ های مالی نامطمئن و مشکوک شناخته می‌ شوند. این طرح‌  ها اغلب بر اساس جذب سرمایه از اعضا جدید توسط اعضای قدیمی ساخته‌شده و برخی از آن ها ممکن است به شکل یک پیش‌ فروش محصول یا خدمات عرضه شوند. این نوع طرح‌ ها ممکن است به صورت قانونی نباشند و منجر به تخریب مالی افراد شود.